9 Aralık 2008 Salı

on iki koloni ve din

insanların politeist, cylonların ise monoteist olduğu inanç sistemleri karşımıza çıkıyor battlestar galactica'da. bu yazıda on iki koloni sakinlerinin dini inanışlarını inceleyeceğiz.

her şeyiyle antik yunan kültüründen etkileşimler bulunan inancın odak noktalardan biri sonsuz döngü kavramı. "all has happened before and it will happen again" kehaneti de bununla bağlantılı. ancak monoteist cylonların da bu inanışa sahip olduklarını görüyoruz. stoik ve pisagorcu düşüncenin de kavramlarından biri olduğunu düşünürsek, book of pythia adlı kutsal kitabından pisagor'a (pythagoras) gönderme olması da muhtemel. cylon modellerinin de bu kitaptan alıntı yapması dikkat çekicidir. diziye göre pythia insan ırkının kaçışı ve yeni bir dünya kurmasını öngörmüş bir kahindi.


zaten insanların tanrıları antik yunan tanrıları ile aynı. bu parallellikten ötürü insanlığın kökeninin dünyadan başlayarak kobol'a ulaşması düşüncesi de aklımıza gelebilir. (belki de tam tersi, neden olmasın) dünyada üretilen yapay zekaların isyanı ve savaş sonucu kaçanlar (dünyaya daha önce gelmiş olan son beşli?) kobol'a sığınmış ve yeni bir hayat kurmuş olabilirler.

dini inanışın ve insan ırkının soyu kobol adlı gezegene dayanıyor. efsaneye göre insan ırkı kobolda on iki tanrı ile uyum içinde yaşıyordu. (on iki tanrı - on iki cylon modeli) döngü teorisi ile düşünürsek insanların da yaratılmış bir ırk olması, hatta on iki tanrının on iki model olması mümkün. konuyla ilgili teoriyi buradan okuyabilirsiniz.

kobol lordları (lords of kobol) diye bilinen dizi süresince on tanesinin bahsi geçen on iki tanrının ismi ve özellikleri şöyleydi:
* zeus - tanrıların başı, yıldırımların efendisi
* aurora - şafak tanrıçası, dönüşümün sembolü. kahin'in starbuck'a bu tanrıçanın heykelini hediye ediyordu.
* apollo - zeus'un oğlu. avcılığın ve şifanın tanrısı. athena'nın mezarındaki haritayı kullanmak için apollo'nun okunu kullanmak gerekiyordu.
* ares - savaş tanrısı. galen ve cally tyrol'ün çocuğu nicholas ona adanmıştı.
* aphrodite - güzellik ve cinsellik tanrıçası.
* asclepius - sağlık ve şifa tanrısı.
* athena - zeka ve savaş tanrıçası. insanların kobol'u terk etmesinden sonra intihar etmişti. mabedi dünyaya giden yolu gösteren haritayı içeriyordu. (insanlara yakınlığı ve çağrı koduyla number eight klonu sharon agathon'u hatırlatmıyor değil)
* hera - zeus'un eşi. ailenin koruyucusu tanrıça. sharon ve karl agathon'un kızları bilinen ilk insan-cylon melezinin adı.
* poseidon - denizlerin tanrısı.
* artemis - avcılık tanrıçası, apollo'nun ikiz kız kardeşi.

burada hikayenin gidişatı ile ilgili çok önemli bir detay olması muhtemel "kıskanç tanrı" diye geçen varlığı da incelemeliyiz. rahibe elosha'nın bahsettiği bu tanrı, diğer tanrıları da aşıp sadece kendisine tapılmasını istiyordu. yarattığı huzursuzluk ile kobol'da savaş çıktı. olayların gidişatı sonucunda da insanlar kobol'u terk etti. "adı anılmayan" diye de bilinen bu tanrıya ve ona tapan beş rahibe ait tapınağı (temple of five) galen tyrol bulmuştu. nitekim son beşliden biri de kendisiydi. adı açıklanmayan son cylonun bu kıskanç tanrının kendisi olup olmadığını göreceğiz. cylonlar insanların inanışını yanlış, tanrılarını ise sahte buluyor. onlara göre her şeyi mükemmel yaratmış ve planı olan tek bir tanrı var. belki de kıskanç tanrı ile bağlantısı kurulabilir.

tanrılara adakların konulduğu sunaklar, mabetler, tanrı heykelleri. hepsi oldukça tanıdık. ayrıca kahinleriyle meşhur antik delphi şehri de dizide apollo'nun okunun bulunduğı yer. dizide en dikkat çeken dini karakterlerden biri elosha. laura roslin'in ruhani danışmanı diyebileceğimiz bu karakter kobol'daki arayışta roslin'e yol göstermiş ve kehanette geçen "arayışın kurban gerektireceği" kehanetini doğrularcasına yoldaki tuzağın patlamasıyla ölmüştü.

galen tyrol'ün cylon olduğunu düşünüp sürekli intihar ettiğini rüyalarında görmesiyle (haksız değilmiş) başvurduğu rahip ise ironik bir şekilde number one klonuydu. dördüncü sezona baktığımızda ise çok daha değişik bir durumla karşı karşıyayız. insanların politeist inancına karşı olarak gaius baltar kendisini tek gerçek tanrının elçisi olarak görerek dinini yaymaya çalışıyor.

bu inancı baltar'ın her zamanki kendini kurtarma çabası olarak görmek muhtemel ama takipçilerinden birinin çocuğunu kendi bile inanmayarak iyileştirmiş gibi gözükmesi kafa karıştırıcı. zaten baltar'ın kafası içindeki gizemli number six görüntüsünden kehanetvari ya da kendisinin vakıf olmadığı bilgiler alması da her zaman dikkat çekiciydi. ayrıca caprica'dan öğrendiğimiz üzere on iki koloniye yapılan saldırı öncesinde de tek tanrılı inanç sistemleri vardı ve ilk insan eliyle üretilen humanoid cylon olması muhtemel tamara adama da tek tanrı inancına yakındı. (buradan bir bağlantı çıkacak gibi)

karşımıza dinsel inancı son derece zayıf william adama gibi karakterlerin yanı sıra bir terör eyleminde ölen laura roslin'in yardımcısı billy keikeya gibi ateist karakterler de çıkıyor.

on iki koloni'de dini etkinin en güçlü olduğu gezegenler geminon ve sagittaron. geminonlular kürtajı büyük bir günah olarak görürken sagittaronlular da tıbbi tedaviye inanmıyor ve hasta olduklarında bunu reddediyorlar.

kahinlere de değinmek gerekirse laura roslin'in kanser tedavisinde kullanıp bir takım durugörüler edindiği chamalla adlı bitkiyi onlar da kullanıyordu. algı açmaya yönelik halüsinojen madde kullanımı şamanik ve paganik geleneklerle uyumlu. ancak tanık olduğumuz kadarıyla dizi süresince karşımıza çıkan iki kahin de doğru öngörülerde bulunmuş ve onlara başvuran kişiler hakkında bilmesi imkansız bilgiler vermişti. nitekim kehanetler, rüyalar ve vizyonlar bsg'nin mistik yapısının temelini oluşturuyor. eğer tüm insanlar da tanrılar tarafından üretilen "makineler" ise tüm bu mistik olayların programlarının bir parçası olduğu ortaya çıkabilir. bu da hakikaten ilginç ve güzel bir yorum olur kanaatimce.

son olarak meşhur "so say we all", "amin" gibi bir anlama sahip.

Hiç yorum yok: